Łączenie metali najczęściej kojarzymy ze spawaniem, jednak proces ten nie zawsze może zostać zastosowany np. z powodu zbyt małych elementów lub podzespołów elektronicznych. Wówczas stosuje się lutowanie, czyli jedną z alternatyw dla spawania. Choć pod względem ekonomicznym metoda ta jest dość kosztowna, to jej zastosowanie bywa niezbędne. Wyjaśniamy, na czym polega lutowanie oraz jaki materiał do lutowania wybrać.
Lutowanie od podstaw…
Lutowanie jest metodą łączenia metalowych elementów za pomocą odpowiednio dobranego spoiwa, czyli lutu. Znajduje ono powszechne zastosowanie m.in. w robotyce. Połączenia powstałe wskutek lutowania są trwałe i nierozłączne. Spoiwo lutownicze podczas pracy zmienia swój stan skupienia pod wpływem działania wysokiej temperatury, dzięki czemu odpowiednio przylega do łączonych elementów, a następnie powraca do stanu stałego, zapewniając odpowiednią wytrzymałość połączenia. W procesie lutowania stosowane są różne materiały do lutowania, do których zaliczamy spoiwa lutownicze. Ich wybór uzależniony jest od rodzaju lutowanych metali oraz rodzaju lutowania.
Jakie są rodzaje lutowania?
Wyróżniamy lutowanie miękkie i lutowanie twarde. Lutowanie miękkie polega na rozgrzaniu spoiwa lutowniczego do temperatury, która nie przekracza 450 stopni Celsjusza. Lutowanie twarde wymaga rozgrzania lutu do temperatury powyżej 450 stopni Celsjusza. Dzięki rozgrzaniu lutu, którego stan skupienia jest bliski stanowi ciekłemu, spoiwo lutownicze może odpowiednio przywrzeć do łączonych elementów metalowych. Co bardzo ważne – temperatura topienia spoiwa lutowniczego misi być niższa od temperatury topienia łączących metali! Lutowanie miękkie jest metodą łatwą i możliwą do zastosowania także w warunkach domowych. Lutowanie twarde znajduje przemysłowe, profesjonalne zastosowanie i wymaga doboru odpowiednich narzędzi oraz doświadczenia.
Topnik, lut czy pasta lutownicza – czym lutować?
Lut oraz pasta lutownicza to najczęściej stosowane spoiwa lutownicze, które znajdują zastosowanie w przypadku różnych elementów metalowych. Spoiwa lutownicze dzielimy pod względem rodzajów lutowania na miękkie i twarde. Topnik natomiast jest preparatem ułatwiającym lutowanie poprzez oczyszczenie powierzchni łączonych elementów. Jest on dostępny w postaci płynu lub żelu, a także bywa dodawany do lutów w postaci past, drutów i prętów. Wybór pomiędzy odpowiednim rodzajem lutu a pastą lutowniczą, jest uzależniony przede wszystkim od rodzaju lutowanych elementów, metalu, z którego zostały one wykonane oraz innych parametrów. Topnik sam w sobie nie jest jednym ze spoiw lutowniczych, ale ma na celu odpowiednie przygotowanie obrabianej powierzchni łączonych metali.